Integriteit, hoezo?

Handvatten voor een pragmatische omgang met integriteitskwesties

In organisaties gebruiken we vandaag de dag snel grote woorden. Iemand aanspreken op prestaties wordt al gauw ervaren als ‘onveilig’ of als een ‘aantasting van de integriteit’. Op afdelingen waar het schuurt, heerst een ‘angstcultuur’. Zware woorden vragen om zware maatregelen. Hiermee houden we met elkaar een externe integriteitsindustrie en een intern regelcircus in stand. Of een continue toename van loketten, instrumenten en onderzoek eigenlijk wel bijdraagt aan een beter klimaat en leiderschap is maar zeer de vraag.

Problematisch is hierbij dat de wezenlijke begrippen sociale veiligheid en integriteit geleidelijk hun betekenis verliezen omdat ze te snel, te lichtzinnig, of oneigenlijk worden ingezet. Uiteraard is soms sprake van echte onveiligheid en moet daar overtuigend op worden geacteerd. Maar zou bij een stevig functioneringsgesprek het woord ‘onprettig’ niet beter passen dan ‘onveilig’? En moeten gesprekken over integriteit niet gaan over wat er voor individu en organisatie echt toe doen en hoe dat bevorderd en geborgd kan worden, dan over bonnetjes en kerstpaketten?

In deze 1-daagse masterclass verkent u gezamenlijk met deelnemers en docent waar de grenzen eigenlijk liggen en welk vormen van leiderschap en beleid effectief zijn in het bevorderen van een integer en veilig werkklimaat. Daarbij is aandacht en waardering voor subjectiviteit in beleving en verschil van mening en de implicaties van actuele trends als digitalisering, diversiteit en inclusie en netwerksamenwerking voor integriteit en sociale veiligheid. Grijstinten mogen er zijn. Verwacht een dialoog vol dynamiek.

Voor u als leidinggevende is het cruciaal handelingsperspectief te ontwikkelen om met gezag en consistentie uw taken uit te voeren. Medewerkers aanspreken op prestaties en houding en gedrag hoort daar gewoon bij. Proportionaliteit en zuiverheid van te ontwikkelen en in te zetten beleidsinstrumenten ook. Leiderschap tonen is dan ook kritisch kijken naar de collegiale en organisatorische kosten versus de baten, inclusief die voor melders en (vermeende) slachtoffers van kwesties.

Na het volgen van deze masterclass kunt u gesterkt en geïnspireerd weer het juiste gesprek voeren over integriteit en sociale veiligheid op de werkvloer. U hebt beter zicht op wat er wel en niet toe doet en welke taal en instrumenten daarbij passen. En u treedt als adviseur of leidinggevende ingewikkelde kwesties en gesprekken met minder handelingsverlegenheid tegemoet.

  • Planning: 18 september 2025

  • Duur: 1 dag

  • Locatie: Papendal

  • Investering: €495,- (vrijgesteld van BTW)

  • Inschrijven: voor 15 mei 2025

Masterclass Integriteit en Sociale veiligheid

  • In deze introductie sessie verkennen we de begrippen integriteit en sociale veiligheid. Waar komen deze begrippen vandaan en waarom lijken ze de afgelopen jaren zoveel meer in de aandacht te staan? Hoe komt het dat deze positieve ‘richtbegrippen’ in de praktijk vooral in negatieve zin worden gebruikt, als ‘grensbegrippen’? Welke typen integriteitsschendingen en onveilig gedrag kunnen we onderscheiden?

10.45 - 11.00 Koffie en thee break

  • In sessie 2 zoomen we in op een aantal bekende en minder bekende voorbeelden van de inzet van beleidsinstrumenten en cultuur- en structuurveranderingen teneinde integriteit en sociale veiligheid te borgen en optimaliseren. What works and what hurts? Zoals zal blijken is een specifieke mix van zowel zachte als harde instrumenten die ook nog eens passen bij de context van organisatie en sector het meest effectief. We inventariseren met de deelnemers welke instrumenten en interventies zij reeds inzetten en wat de ervaringen zijn.

12.30 - 13.30 Lunch

  • In deze (online) sessie neemt de directeur van een bureau integriteit en sociale veiligheid uit een grote overheidsorganisatie u mee in de ontwikkeling van hun bureau. Waar moet je aan denken bij het professionaliseren en formaliseren van de aanpak op deze thema’s? Wie moet je meekrijgen en hoe betrek je stakeholders met uiteenlopende belangen? Hoe zorg je ervoor dat je als bureau de focus op de juiste zaken houdt en proportioneel blijft opereren?

14.45 - 15.15 Afternoon tea break

  • In de vierde en afsluitende sessie werkt u in kleine groepen met een gerichte set vragen aan een concrete strategie om leiderschap te tonen op integriteit en sociale veiligheid. Zowel oog voor uw specifieke organisatiecontext als voor proportionaliteit en redelijkheid zijn hierbij van belang. Hoe houdt u zich zelf staande met gezag en consistentie? En waar zou in uw organisatie een duidelijker grens getrokken mogen worden in het normeren van gedrag én het binnen de perken houden van meldingen beschuldigingen?

16.30 Netwerkborrel

Prof.dr. Zeger van der Wal is al meer dan 15 jaar een autoriteit op de thema’s integriteit, goed bestuur en publiek leiderschap. Hij neemt regelmatig zitting in onderzoekscommissies en adviesraden over integriteit en sociale veiligheid en is steeds kritischer over de wijze waarop de begrippen worden ingezet. Van der Wal bekleedt de Ien Dales leerstoel aan de Universiteit Leiden | CAOP en is Senior Fellow aan de National University of Singapore. Eind 2024 verscheen de tweede druk van zijn veelbesproken essay Ambtelijke Helden Gezocht. In het afgelopen decennium trainde en adviseerde hij meer dan 4000 publieke leiders in 25 landen.